Bức sơn mài lớn nhất của Anh Thơ có tên American now
1.
Cô gái “bất ngờ thành họa sĩ” sinh ra trong một gia đình lúc nào cũng tràn ngập bầu không khí nghệ thuật, nhưng Anh Thơ thường bỏ qua những gì liên quan đến nghệ thuật. Chỉ có một thời gian rất ngắn hồi nhỏ, cô thích nặn tượng bằng đất nặn, và các “tác phẩm” thủa ngây ngô đã gây ngạc nhiên cho cha cô cũng như các đồng nghiệp của ông bởi sự khác lạ. Rồi thú vui nặn tượng đó cũng nhanh chóng biến mất khi cô lớn lên. Cô hứng thú hơn với lĩnh vực tài chính, và đã đi du học cũng như làm việc ở nhiều nước trên thế giới. Đào Anh Thơ chia sẻ: Dù bố mẹ đều làm nghệ thuật, nhưng tôi như một người “ngoại đạo” đối với công việc nghệ thuật, và chưa từng nghĩ mình sẽ có ngày cầm bút, cầm cọ.
Ngay cả họa sĩ Bùi Mai Hiên, Đào Anh Khánh cũng không nghĩ rằng có một ngày cô con gái chỉ toàn số với toán của mình lại thả trôi mình vào nghệ thuật và vẽ, làm nhạc, làm thơ như “nhập đồng”. Cho đến năm 2021, khi Anh Thơ gặp một biến cố trong cuộc sống riêng, đẩy cô đến cảm giác đứng giữa lằn ranh sinh - tử. Sau một đêm tỉnh dậy, khi tâm trí đã bình tĩnh trở lại, việc đầu tiên cô nghĩ đến là cầm cây bút vẽ. Không phải bất cứ một loại bút màu nào hết, mà là một cây bút bi.
Vào đúng sinh nhật lần thứ 32, ngày 18/8/2021, CAT vẽ những hình vẽ đầu tiên bằng bút bi trên một trang giấy trắng, hình thiết kế những chiếc mũ công chúa. Tác phẩm hoàn chỉnh đầu tiên ra đời vào ngày 15/9/2021 mang tên Ngẫm, sau chưa đầy 1 tháng CAT đặt bút vẽ. Cô cứ vẽ từ trí tưởng tượng của mình. Những bức vẽ biến đổi từng ngày. Và tới bức vẽ thứ 5, thì cả Đào Anh Khánh và Bùi Mai Hiên đều ngỡ ngàng. Kể từ đó, cô sáng tác không ngừng nghỉ trong vòng 6 tháng và hoàn thiện 20 bức tranh nét bằng bút bi trên giấy.
Trong suốt một năm Thơ chỉ đắm mình trong những bức vẽ. Mỗi ngày cô vẽ tới 18 tiếng đồng hồ, mê mải, hối hả để bắt kịp những gì trí tưởng tượng trao cho mình. Những bức phác thảo ra đời liên tục, chỉ bằng bút bi. “Khi đó tôi không có tiền, nên vẽ bằng bút bi cho rẻ”, cô kể lại.
Một cá tính sáng tạo
2.
Nói về con gái, họa sĩ Đào Anh Khánh chỉ có thể bảo: “Không lý giải được”. Ông vẫn gọi cô con gái bằng cái tên yêu thương là Bống, như không phải một cô họa sĩ kỳ lạ, “gây sốc” cho cả nhà, mà vẫn là con bé nhỏ xíu nghịch đất nặn tượng hồi trước. Ông chia sẻ: “Những bức tranh của Bống hoàn toàn bằng bút bi, nhưng không hề có một nét vẽ sai, lệch. Ngay cả tôi vẽ phác họa nhiều năm như vậy, nhưng vẫn không tránh khỏi có những lúc phải tẩy, hoặc chỉnh lại những nét đi sai. Tôi không thể lý giải được sự kỳ lạ này, chỉ thấy rằng Bống có những dấu hiệu của một thiên tài. Không phải con vẽ - bố khen, mà kiểu vẽ của Bống, ngay cả tôi với hàng chục năm trải qua hành trình thực hành nghệ thuật dày dặn kinh nghiệm cũng không thể làm được”.
Đào Anh Thơ vẽ một kiểu hoàn toàn mới, vừa ảo vừa thực, mà cô gọi là metareverse (vũ trụ nghịch ảo), tức là đối lập với thế giới ảo, đưa con người trở lại với cuộc sống thực tại. Tranh của cô hầu hết mang sắc rực rỡ ấm nóng của màu đỏ, một số lại tràn đầy màu xanh mướt mát. Cô vẽ về mọi thứ chung quanh mình, trong “mắt nhìn” của mình, như con mèo, những con mắt, hoa ban, những người phụ nữ từng giúp cô…
Trong tranh của Anh Thơ, hình ảnh được nhìn thấy nhiều nhất là những con mắt. Những con mắt lặp lại nhiều lần, và trong nhiều bức vẽ. Chia sẻ về lý do tại sao lại như vậy, Thơ cho biết, thứ mà cô nhìn thấy rõ ràng nhất, to nhất ở mỗi người khi gặp gỡ, trò chuyện chính là đôi mắt. Và mắt cũng là điều ám ảnh, khiến cô phải mô tả lại nó bằng nhiều cách trong các bức vẽ của mình.
Những bức vẽ của cô hầu hết đều là sơn mài khổ lớn, được nữ tác giả chăm sóc tỉ mỉ từ những chi tiết nhỏ xíu cho đến tổng thể bức tranh. Là sơn mài, nhưng người xem ngắm kỹ có thể nhận ra được những nét quệt mang dáng dấp của sơn dầu, đầy phóng khoáng và bay bổng. Với Thơ không chỉ vẽ là đã xong bức tranh. Cô còn thêm vào đó cả một “hệ sinh thái nghệ thuật” với thơ, nhạc, và sau này là những đoạn phim cô tự thực hiện.
Họa sĩ Bùi Mai Hiên bên tác phẩm của con gái
3.
PGS.TS Trang Thanh Hiền (giảng viên Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam), chia sẻ: “Xem từ những bản phác thảo nhỏ, tôi cảm nhận dường như trong cô gái này có sức sống, nội lực rất mạnh mẽ, thật sự nữ tính. Những câu chuyện mang hơi thở đời sống, rất đàn bà, đó là tình cảm với bố mẹ, chuyện tình yêu, con cái… được cô ấy thể hiện qua ngôn ngữ hội họa rất tự nhiên. Khi Đào Anh Thơ phát triển những bản phác thảo lên tranh sơn mài lại là sự đột phá khác với màu sắc chảy tràn trên mặt vóc, những sự đối lập hay nội lực mạnh mẽ biểu hiện trên tranh”.
PGS.TS Trang Thanh Hiền cũng cho rằng, không được đào tạo trong trường nghệ thuật nhưng là con của bố mẹ đều là họa sĩ, Đào Anh Thơ được thẩm thấu những tinh thần từ bố mẹ, được lớn lên trong môi trường nghệ thuật. Điều đó khiến cho Đào Anh Thơ khi quyết định trở lại với môi trường nghệ thuật sau nhiều năm học làm việc ngành tài chính ở nước ngoài, có khởi điểm cảm xúc mạnh mẽ dồn vào tác phẩm.
Cuối tháng 10/2023, Anh Thơ triển lãm cá nhân đầu tiên. Triển lãm MetaReverse - Tái sinh – đánh dấu chặng đường hoạt động nghệ thuật của cô, bao gồm những tác phẩm lưu giữ những câu chuyện và khoảnh khắc có tính dấu ấn trong cuộc đời nữ họa sĩ. Theo Anh Thơ, MetaReverse là một loại hình sáng tạo không biên giới. Ở đó, người nghệ sĩ cho phép mình trở thành con thuyền của đấng sáng tạo toàn năng, đón nhận năng lượng sáng tạo tuyệt đối, bản thể hòa vào cùng vũ trụ, cùng với trái tim luôn hướng về những giá trị Chân - Thiện - Mỹ của nhân loại.
Anh Thơ bày tỏ: “Tôi muốn giới thiệu với mọi người một ngôn ngữ sáng tạo mới. Bởi tôi đã nhìn thấy nhiều mặt trái của thế giới ảo nên tôi mong muốn chúng ta quay trở lại với cuộc sống trong thế giới thật”.
