Trải nghiệm văn hóa Hồi giáo trong tháng lễ Ramadan của người Muslim ở Việt Nam

Lễ Ramadan là Thánh lễ linh thiêng nhất trong năm đối với người Hồi giáo(Muslim). Theo quan niệm của người Hồi giáo đây là tháng lễ để tẩy rửa rội lỗi, được tha thứ và giúp con người trở nên trong sạch. Nhờ đó, họ được tiếp thêm sức mạnh của Thượng Đế (Alah).

Thánh lễ Ramadan không có thời điểm cố định. Theo cách tính của nười theo đạo Hồi, ngày đầu tiên của tháng lễ Ramadan được tính theo lịch mặt trăng, bắt đầu từ ngày đầu tiên của tháng thứ hai, khi trăng lưỡi liềm xuất hiện.

Vào những ngày này, người Muslim ở khắp nơi trên thế giới sẽ tập trung ở những lễ đường công cộng: phòng cầu nguyện, Thánh đường, Thánh địa... để cùng nhau cầu nguyện. Theo họ, việc cùng nhau cầu nguyện sẽ giúp gắn kết cộng đồng và cũng làm cho lời nguyện cầu có sức mạnh hơn, được Thượng Đế lắng nghe và ban cho sức mạnh.

Trong những ngày của tháng lễ Thánh, người Muslim sẽ thức dậy từ rất sớm, thanh tẩy cơ thể, ăn bữa sáng trước khi mặt trời mọc. Khi mặt trời mọc, họ sẽ quỳ xuống thảm, cùng hướng về phía tây (nơi có Thánh địa Mecca) để cầu nguyện. Từ khi mặt trời mọc cho đến khi mặt trời lặn họ chỉ cầu nguyện và không ăn uống, không đưa bất kì thứ gì vào miệng. Ý nghĩa của việc nhịn chay trong tháng Ramadan là để mọi người có sự cảm thông với những người nghèo đói chưa đủ ăn đủ mặc. Việc nhịn ăn sẽ rèn luyện cho con người khả năng tiết chế, chống lại những cám dỗ vật chất.

Theo truyền thống, họ sẽ tụ tập với gia đình và bạn bè để ăn hai bữa trong ngày là bữa Suhoor (bữa trước khi mặt trời mọc) và bữa Iftar (bữa ăn sau khi mặt trời lặn).

Khi xả chay người Hồi giáo sẽ ăn một vài thức ăn nhẹ theo nghi thức như quả chà là, nước ép, salad, sữa và nước để bù đắp lại năng lượng cho một ngày dài cấm thực. Sau đó là bữa tiệc Iftar cùng nhau vui vẻ thưởng thức nhiều món ngon từ thịt cừu bò gà và đồ ngọt đến đêm khuya. Khoảng 3 giờ sáng, mọi tín đồ trưởng thành lại thức dậy từ để thanh tẩy, nấu ăn và chuẩn bị mọi thứ bắt đầu cho một ngày cầu nguyện mới.

Người già, người ốm, phụ nữ có thai và nuôi con nhỏ, người đi làm ăn công tác ở các quốc gia không có đạo hồi có thể không phải thực hiện nghi thức nhịn ăn này.

Ở Việt Nam, tại những tỉnh có Thánh đường Hồi giáo như Hà Nội, TP HCM, An Giang, Ninh Thuận... người Muslim tại địa phương và du khách là người Muslim đến từ các quốc gia khác đang tập trung tại Thánh đường để thực hiện nghi thức cầu nguyện.

Tháng lễ Ramadan là thời gian lễ hội vui vẻ nhất trong năm của người Muslim.

Thánh lễ Ramadan năm 2024, tại thánh đường duy nhất ở Hà Nội có tên AI Noor Mosque 12 Hàng Lược, Hoàn Kiếm -  hàng ngày có tới hơn 300 người Muslim là người bản địa, tín đồ hồi giáo nước ngoài sống và là việc tại Hà Nội và du khách hồi giáo tới cầu nguyện và dự tiệc Iftar.

Anh Raja Janjua, chủ nhà hàng halal khá nổi tiếng tại Hà nội có tên Nan n Kabab cho biết, thường vào ngày đầu tiên của tháng Ramadan, nhà hàng của anh tài trợ tiệc Iftar tại thánh đường để chiêu  đãi tín đồ tới dự lễ cầu nguyện. Các đại sứ quán các nước hồi giáo và cộng đồng các tín đồ cũng đăng ký lịch tài trợ tiệc Iftar tại thánh đường suốt tháng Ramadan.

 Thức ăn trong bữa tiệc xả chay là thực phẩm Halal được nấu theo phong vị phù hợp với mọi người thuộc các nước Hồi giáo như cơm pulao, cơm gà biryani, gà Korma, Bò nướng Kabab, Cà Ri cừu, bánh Nan… Và quả chà là luôn là đồ ăn thông dụng và ưa thích của mọi tín đồ. Hình ảnh các tín đồ từ vài chục quốc gia trên thế giới cùng nhau cầu nguyện tại thánh đường All Noor và cùng nhau dự tiệc Iftar thật là đầm ấm, đoàn kết. Năm nay một số bạn bè quan tâm tới lĩnh vực công nghiêp Halal cũng được gia đình anh Raja mời tới dự lễ Iftaf để có trải nghiệm về nét văn hóa đắc sắc này.

Gia đình anh Raja (đã sống tại Việt Nam 19 năm) và vợ là chị Thủy rất nhiệt tình trong công tác phục vụ cộng đồng Hồi giáo cũng như lan tỏa sự hiểu biết cộng đồng về người Muslim và thực phẩm Halal. Theo chị, đó là niềm vui của sự sẻ chia và đóng góp cho sự phát triển của xã hội. Cộng đồng người Hồi giáo ở Hà Nội đã cùng nhau làm thiện nguyện, đóng góp giúp đỡ người nghèo, người gặp khó khăn đột xuất và cống hiến cho xã hội. Những cuộc vận động trong cộng đồng người Hồi giáo và du khách đến du lịch, công tác tại địa phương để làm từ thiện đã giúp đỡ được nhiều người vượt qua khó khăn hiểm cảnh.

Bên cạnh đó, cộng đồng người Hồi giáo tại việt Nam đã rất tích cực tham gia để kết nối, giúp đỡ các doanh nhân người Việt có thể tiếp cận được với các mối làm ăn, hợp tác với người Hồi giáo tại các quốc gia Hồi giáo trên thế giới, chủ yếu là Trung Đông. Đây là nguồn lực quan trọng để hỗ trợ Việt Nam mở rộng thị trường sang Trung Đông và các quốc gia Hồi giáo GCC- khu vực có tiềm năng to lớn cho phát triển kinh tế giao thương.

Cũng theo anh Raja, số người Muslim đến Thánh Đường tăng lên nhiều so với những năm trước là một tín hiệu mừng. Điều này chứng tỏ sự cởi mở, mến khách của Việt Nam đã gây được sự chú ý đối với người Muslim. “Du khách Hồi giáo đến du lịch ở các tỉnh phía Bắc và Hà Nội đang tăng lên. Chúng ta nên tận dụng cơ hội khai thác thi trường hồi giáo gần 2 tỷ dân này để thúc đẩy du lịch cũng như xuất khẩu hàng hóa. Bởi người Hồi giáo khi đi du lịch thường chi tiêu ở mức cao (trung bình du khách Malaysia chi tiêu ở mức trên 2,5tr/người/ngày; du khách các nước thuộc GCC chi tiêu nhiều hơn 6,5 lần so với mức bình quân của toàn cầu, với 40% du khách cá nhân chi tiêu nhiều hơn 10.000 USD mỗi chuyến đi....), mua sắm nhiều, có xu hướng ở lâu và đi thành đoàn (từ 5-7 người đến vài chục người trở lên bao gồm gia đình, bạn bè). Và nơi nào có dịch vụ phù hợp với người giáo – theo tiêu chuẩn Halal- thì họ có xu hướng ở lâu hơn, thường xuyên quay trở lại và giới thiệu cho bạn bè người thân cùng đến”, anh Raja chia sẻ.

Để tăng cường sự giao lưu hiểu biết về văn hóa và ẩm thực người Hồi giáo cho các bạn bè Việt Nam, Anh Raja  cho biết thêm, Nhà hàng đồ nướng Trung Đông Nan n Kabab tại 34 phố Lò Rèn - Hoàn kiếm và 49 Xuân Diệu - Tây Hồ sẽ vẫn phục vụ suốt cả tháng lễ để khách có thể trải nghiệm món ăn và văn hóa Hồi giáo. Một số món ăn Iftar set theo nghi thức Ramadan cũng được phục vụ tại cửa hàng. Những món ăn này được nấu bởi các đầu bếp bản xứ giàu kinh nghiệm đến từ chính các quốc gia hồi giáo nên chuẩn halal có chất lượng rất cao, hấp dẫn, và được gia giảm một chút cho phù hợp với khẩu vị của người Việt, do đó rất dễ thương thức và rất đáng để trải nghiệm.