Cùng theo chân Pv của Tạp chí điện tử Văn hóa và Phát triển tại Lễ hội Ná Nhèm tại xã Trấn Yên, huyện Bắc Sơn, tỉnh Lạng Sơn đầu Xuân Giáp Thìn 2024:
Đình Làng Mỏ là ngôi đình cổ hơn 100 năm tuổi ở xã Trấn Yên - Bắc Sơn - Lạng Sơn. Ảnh: Vũ Đạo
Theo ghi nhận của pv do ảnh hưởng của gió mùa đông bắc, thời tiết ở Bắc Sơn lúc này đang có mưa, nhiệt độ khá lạnh khoảng 12 độ C nhưng người dân xã Trấn Yên vẫn tấp nập công tác chuẩn bị những khâu cuối cùng của lễ hội.
Mặt nguyệt tượng trưng cho sinh thực khí nữ đã được người dân đưa về ngự tại kiệu trong đình làng Mỏ. Còn Tàng Thinh tương trưng cho sinh thực khí Nam sáng mai mới được đem ra cúng và rước từ đình làng Mỏ ra miếu Xa Vùn. Ảnh: Vũ Đạo
ống nước Tiên được người dân rước từ mỏ nước thiêng Bó Vằn đầu làng về đình Làng Mỏ để tiến hành các nghi thức cúng. Ảnh: Vũ Đạo
Trong chiều ngày 23/02/2024 sẽ diễn ra nhiều các hoạt động như hội thi trại nhà sàn của các thôn, rồi chấm trại nhà sàn, tế lễ của các Ông Mo, ông Hội và buổi tối sẽ diễn ra chương trình văn nghệ quần chúng mang đậm bản sắc văn hóa đồng bào các dân tộc xã Trấn Yên, trao giải nhà sàn và hội diễn văn nghệ các thôn.
Nhiều các hoạt động như hội thi trại nhà sàn của các thôn, rồi chấm trại nhà sàn. Ảnh: Vũ Đạo
Theo người dân bản địa, “Ná nhèm” là tiếng Tày, có nghĩa là “bôi mặt nhọ”, “làm nhọ mặt”. Điểm đặc sắc của Lễ hội Ná nhèm là màn rước sinh thực khí nam (tàng thinh) và sinh thực khí nữ (mặt nguyệt) từ đình ra miếu với ý nghĩa là ước mong sinh sôi nảy nở.
Mặc dù thời tiết không thuận lợi nhưng rất đông người dân và du khách vẫn có mặt từ sớm tại đình làng Mỏ, xã Trấn Yên, Bắc Sơn, tỉnh Lạng Sơn để đợi đến giờ rước.
Lễ hội Ná nhèm đã được Bộ VH-TT-DL công nhận là “Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia” từ năm 2015.
Điểm đặc sắc của Lễ hội Ná nhèm là màn rước sinh thực khí nam (tàng thinh) và sinh thực khí nữ (mặt nguyệt) từ đình ra miếu với ý nghĩa là ước mong sinh sôi nảy nở. Ảnh: Vũ Đạo
Đình Làng Mỏ tấp nập cờ hoa trước giờ lễ hội. Ảnh: Vũ Đạo
Năm nay, theo UBND xã Trấn Yên, mọi công tác chuẩn bị cho Lễ hội Ná nhèm 2024 đã được người dân chuẩn bị xong xuôi, sẵn sàng cho lễ hội, diễn ra từ chiều nay 23/02, tức 14 tháng Giêng, nhưng trọng tâm là rằm tháng Giêng (24/02), gồm nhiều chương trình, hoạt động văn hóa, trong đó có nghi thức rước sinh thực khí.
Mỗi thôn đều dựng nhà sàn và trang trí. Dưới chân cầu thang người dân tái hiện lại phong tục lấy nước thiêng từ mó nước Bó Vằn. Ảnh: Vũ Đạo
Nằm trong các hoạt động của lễ hội mỗi thôn đều dựng nhà sàn và trang trí. Dưới chân cầu thang người dân tái hiện lại phong tục lấy nước thiêng từ mó nước Bó Vằn. Theo những người dân xã Trấn Yên chia sẻ thì phong tục này đã tồn tại lâu đời, người dân rất coi trọng và coi đó là công việc không thể thiếu vào thời khắc chuyển giao giữa năm cũ và năm mới. Hầu hết người dân đều đến lấy nước về thờ cúng cầu mong một năm mới may mắn, sức khỏe và bình an.
Ông Hoàng Văn Lim, Thôn Làng Mỏ, xã Trấn Yên, Bắc Sơn, Lạng Sơn. Năm nay được chọn làm nhân vật Tướng, một nhân vật rất quan trọng của lễ hội Ná Nhèm thực hiện các nghi thức chỉ huy đánh trận trong đoàn rước gồm đoàn Mác và Giáo. Ảnh: Vũ Đạo
Sau khi thực hiện các nghi lễ cúng tại đình làng Mỏ, Thầy Mo Hoàng Văn Tồn ở Thôn Làng Mỏ, xã Trấn Yên, Bắc Sơn, Lạng Sơn cùng 2 ông hội phụ giúp việc cúng bái tiến hành di chuyển ra miếu Xa Vùn thực hiện các nghi lễ cúng quan trọng. Ảnh: Vũ Đạo
Việc duy trì tổ chức lễ hội Ná Nhèm đã góp phần phát huy, giữ gìn và quảng bá truyền thống văn hóa của quê hương, tạo điều kiện cho các tầng lớp nhân dân có dịp giao lưu, sáng tạo các loại hình văn hóa, góp phần duy trì và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.
Ngôi đình hơn 100 năm tuổi hiện đã xuống cấp trầm trọng, nhiều du khách đến từ các tỉnh thành xa công đức cho lễ hội. Ảnh: Vũ Đạo
Những trò chơi dân gian đầu năm mới được bố trí giữa cánh đồng lớn, nằm giữa khu vực đình Làng Mỏ và miếu Xa Vùn để phục vụ nhân dân và du khách thập phương đến chơi hội. Ảnh: Vũ Đạo
Lợn quay Lạng Sơn , một sản phẩm đặc sản của người dân xứ Lạng được bày bán dọc đường vào lễ hội. Ảnh: Vũ Đạo
Người dân xã Trấn Yên phấn khởi tham gia lễ hội. Ảnh: Vũ Đạo
Nghi thức độc đáo và quan trọng nhất đó là rước sinh thực khí nam (tàng thinh) và sinh thực khí nữ (mặt nguyệt) và đánh trận mô tả lại quá trình chống giặc của người dân sẽ diễn ra vào sáng mai ngày 24/2/2024 Pv Tạp chí điện tử Văn hoá và Phát triển sẽ gửi đến những hình ảnh tiếp theo của lễ hội.
