Đến nay, đã 50 năm kể từ ngày thành lập, các thế hệ cán bộ, chiến sĩ, công nhân, người lao động Công ty 72 – Binh đoàn 15 đã phát huy phẩm chất cao đẹp của “đội quân công tác”, “đội quân lao động sản xuất”; đoàn kết, sáng tạo, thống nhất ý chí và hành động, khắc phục mọi khó khăn, hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao, góp phần xây dựng vùng biên giới Gia Lai phát triển toàn diện cả về chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng và an ninh.
Ra đời ngày 20 tháng 11 năm 1973, tại chiến trường Tây Nguyên, tiền thân là Đoàn 733 - Đoàn 746 - thuộc Đoàn xây dựng kinh tế 773; từ năm 1996, theo Quyết định số 486/QĐ-QP ngày 18 tháng 4 năm 1996, Công ty 72 được thành lập trên cơ sở sáp nhập Nông trường 701, Xí nghiệp chế biến cao su, Công ty Đức Cơ, đến nay đã đi qua chặng đường lịch sử 50 năm. Suốt nửa thế kỷ qua, được sự quan tâm của Thủ trưởng Bộ Quốc phòng, sự lãnh đạo, chỉ đạo Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu V, mà trực tiếp thường xuyên là của Thường vụ Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Binh đoàn 15; sự đồng tình, ủng hộ, giúp đỡ của cấp ủy, chính quyền địa phương các cấp và đơn vị bạn; được đồng bào các dân tộc Tây Nguyên đùm bọc, che chở các thế hệ cán bộ, chiến sĩ, công nhân viên, người lao động Công ty 72 không ngừng phát huy truyền thống vẻ vang của Quân đội nhân dân Việt Nam anh hùng, đoàn kết, ý chí quyết tâm cao, tự lực, tự cường, đổi mới, sáng tạo; giữ vững bản lĩnh, kiên định mục tiêu, kiên trì vượt qua nhiều khó khăn, gian khổ, trụ vững cùng các đơn vị và địa phương xây dựng, phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội và đảm bảo quốc phòng an ninh vùng biên giới huyện Đức Cơ (tỉnh Gia Lai), trở thành chỗ dựa tin cậy cho nhân dân các dân tộc trên địa bàn.
Được thành lập trong điều kiện thời chiến, tuy gặp nhiều khó khăn, thiếu thốn nhưng với truyền thống cách mạng và tinh thần quyết tâm phấn đấu cao, bằng mồ hôi, công sức và một phần xương máu, những chiến sĩ và người lao động của Công ty 72 thuở ấy đã đóng góp xứng đáng vào sự nghiệp bảo vệ biên cương, giải phóng quê hương, thống nhất đất nước.
Sau ngày đất nước thống nhất, nhận thức rõ nhiệm vụ chính trị xây dựng kinh tế gắn với quốc phòng - an ninh trên địa bàn chiến lược Tây Nguyên nói chung, Đức Cơ- Gia Lai nói riêng, đơn vị vừa tập trung khắc phục hậu quả chiến tranh, vừa nhanh chóng triển khai xây dựng những khu chuyên canh sản xuất lương thực theo phương châm “lấy ngắn nuôi dài”, tổ chức các nông, lâm trường và tiếp quản, quản lý những đồn điền của chính quyền cũ để lại. Tại đây, mỗi cán bộ, chiến sĩ và công nhân lao động toàn đơn vị đã nêu cao ý chí, quyết tâm với khẩu hiệu “Từ chiến trường xốc tới công trường”, nỗ lực xây dựng cơ sở ban đầu cho một vùng sản xuất chuyên canh cây công nghiệp. Vượt qua những khó khăn của mảnh đất vùng biên giới như khí hậu khắc nghiệt, hạ tầng cơ sở yếu kém, nhân dân hầu hết là người dân tộc thiểu số, thường sống rải rác, đời sống hết sức khó khăn, cộng thêm hậu quả chiến tranh để lại rất nặng nề như hiểm họa bom mìn, chất nổ ẩn chứa trong lòng đất, hóa chất độc gây ô nhiễm không khí, đất đai, nguồn nước…Đơn vị đã luôn bám đất, bám dân, cùng nhau xoay xở mở ra nhiều hướng làm ăn lâu dài. Tính đến năm 1984, đơn vị đã khai hoang, phục hóa được trên 3.000 ha đất đai, 50 ha ruộng nước, xây dựng nhiều hồ đập thủy lợi, đường giao thông, trường học, trạm xá để phục vụ sản xuất, sinh hoạt của đơn vị và nhân dân trong vùng.
Vào những năm đầu của thời kỳ đổi mới (1986 - 1995), trong hoàn cảnh đất nước còn nhiều khó khăn, hoạt động sản xuất của đơn vị gặp những thử thách gay gắt, trong đó nổi lên là vốn đầu tư để duy trì, mở rộng, phát triển sản xuất và đời sống người lao động. Khoảng thời gian 5 năm đầu (1985 - 1990), dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Binh đoàn 15, đơn vị đã tổ chức sản xuất, kinh doanh tổng hợp, bao gồm các ngành nông nghiệp, lâm nghiệp, công nghiệp, xây dựng cơ bản, sản xuất, dịch vụ phù hợp với nhiệm vụ được giao. Từ năm 1991 đến năm 1995 là giai đoạn đơn vị thực hiện chuyển đổi cơ chế từ bao cấp sang hạch toán kinh doanh. Với những chủ trương và biện pháp phù hợp, linh hoạt, đơn vị đã nhanh chóng sắp xếp lại tổ chức sản xuất, phát huy ý thức tự chủ, tinh thần tự lực tự cường của cán bộ, chiến sĩ, công nhân viên và người lao động để từng bước vượt qua khó khăn, thử thách; vừa làm vừa rút kinh nghiệm, tạo cho Công ty có bước phát triển vững chắc.
Giai đoạn từ năm 1996 đến 2013 thực sự đánh dấu bước trưởng thành vượt bậc của Công ty trên mọi lĩnh vực công tác, đặc biệt là nhiệm vụ sản xuất kinh doanh. Từ khi Công ty 72 chính thức được thành lập, với vai trò một doanh nghiệp Quân đội làm nhiệm vụ xây dựng kinh tế, trên cơ sở chức năng nhiệm vụ của Công ty, Bộ Quốc phòng đã phê duyệt các dự án phát triển cao su, cà phê và một số ngành nghề khác trên vành đai biên giới Đức Cơ và khu vực Đông Bắc Campuchia. Đây là nhiệm vụ mang tầm chiến lược của Đảng, Nhà nước và Quân đội giao cho Công ty thực hiện triển khai vùng chuyên canh cao su, cà phê trên địa bàn chiến lược, góp phần phủ xanh đất trống, đồi trọc, xây dựng cơ sở hạ tầng phục vụ sản xuất và đời sống dân cư - xã hội, kết hợp xây dựng kinh tế - xã hội với củng cố quốc phòng - an ninh khu vực phòng thủ địa phương, phía Tây tỉnh Gia Lai. Để triển khai thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ trên, Công ty đã phối hợp với địa phương, vận động đồng bào dân tộc thiểu số định canh định cư, tiếp nhận, tuyển dụng lao động địa phương vào làm công nhân, hỗ trợ chuyển dịch cây trồng vật nuôi, xóa đói giảm nghèo, nâng cao đời sống, góp phần giữ gìn an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn. Công ty đã khắc phục khó khăn về vốn để duy trì và phát triển sản xuất, hiện thực hóa mô hình nhiệm vụ sản xuất, xây dựng kinh tế gắn với quốc phòng - an ninh trên địa bàn; tổ chức cụm làng theo tuyến vành đai biên giới huyện Đức Cơ; xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân bảo vệ Tổ quốc, làm thất bại âm mưu “Diễn biến hòa bình”, “Bạo loạn lật đổ” của các thế lực thù địch, góp phần xây dựng huyện Đức Cơ giàu về kinh tế, vững về chính trị, mạnh về quốc phòng - an ninh.
Từ năm 2014 đến năm 2023, vượt qua nhiều khó khăn do giá mủ cao su xuống thấp, ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19, song với sự đồng thuận và quyết tâm cao, với những giải pháp vừa đúng lại vừa trúng và linh hoạt trong thực hiện nhiệm vụ, Công ty đã không ngừng trưởng thành, phát triển, hoàn thành tốt các chỉ tiêu sản xuất kinh doanh, đảm bảo đời sống cho cán bộ, công nhân viên và người lao động. Đến nay công ty đã triển khai trồng và khai thác trên 8.104 ha cao su, thu hút và giải quyết việc làm, nâng cao thu nhập cho 2.100 lao động, trong đó có 1.900 lao động là con em đồng bào DTTS tại chỗ, 290 lao động bà con nước bạn Campuchia;. Từ những người dân “du canh, du cư”, gieo trồng theo phương thức: chặt, đốt, chọc tỉa…, không biết gì về cây công nghiệp, nhờ sự hướng dẫn của cán bộ, chiến sỹ Công ty 72, bà con DTTS ở đây đã biết trồng, khai thác, chế biến cao su, cà phê, điều, lúa nước…, đặc biệt là biết tận dụng thời gian lao động. Nếu trước đây bà con DTTS “sợ ma” không đi làm buổi tối, sáng 8 giờ mới đi làm, chiều 15 giờ về, thì nay 2-3 giờ sáng bà con đã dậy đi cạo mủ cao su. Nhiều thôn làng, nhiều hộ dân người Giơ rai đã biết trồng cây công nghiệp, cây lúa nước…nên đến nay 100% hộ gia đình đã thoát nghèo, trên 30% khá giả, giàu có. Kinh tế phát triển, nét đẹp văn hoá về tình làng nghĩa xóm, tình đoàn kết quân dân, đoàn kết bà con các dân tộc trong thôn làng, khu dân cư được vun đắp, củng cố.
Kiên quyết không để khó khăn do giá mủ cao su xuống thấp chi phối đến trách nhiệm và đời sống người lao động, Đảng ủy- Ban giám đốc Công ty 72 đã quyết tâm thực hiện tái cơ cấu, sắp xếp lại bộ máy tổ chức, biên chế theo hướng tinh, gọn, hiệu quả; đồng thời, triển khai tốt công tác quản lý tài chính, thực hành tiết kiệm ; huy động các nguồn lực để ưu tiên đầu tư sản xuất, kinh doanh, bảo đảm việc làm và thu nhập ổn định cho người lao động, nhất là đối với các hộ đồng bào DTTS. Trong đó, tập trung tạo bước đột phá nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh, chất lượng sản phẩm, năng lực cạnh tranh; chủ động hợp tác, mở rộng thị trường trong nước và nước ngoài, tìm lời giải tốt nhất cho bài toán tiêu thụ sản phẩm cao su. Bên cạnh việc đầu tư phát triển sản xuất, đơn vị còn chú trọng xây dựng “thế trận lòng dân” vững chắc, thực hiện có hiệu quả phong trào thi đua “Quân đội chung sức xây dựng nông thôn mới”. Phát huy hiệu quả, nhân rộng những mô hình phù hợp như: Tạo điều kiện để người dân trồng lúa xen canh; “gắn kết hộ”, “ hũ gạo gắn kết”, “ trồng lúa nước trên núi”…đã góp phần quan trọng làm thay đổi nhận thức, tập quán lạc hậu của bà con DTTS và người lao động, thắt chặt tình đoàn kết giữa quân dân, giữa người Kinh với người DTTS, chung sức xây dựng “nông thôn mới” và cuộc sống bình yên, no ấm cho nhân dân.
Song song với nhiệm vụ sản xuất kinh doanh, Công ty lãnh đạo và tổ chức thực hiện tốt nhiệm vụ huấn luyện SSCĐ. Chủ động phối hợp với lực lượng Công an, Bộ đội Biên phòng, các đơn vị quân đội đứng chân trên địa bàn thực hiện tốt phương án SSCĐ, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, làm thất bại các âm mưu, thủ đoạn chống phá của kẻ thù. Trên địa bàn đơn vị đứng chân không có các điểm nóng phức tạp, không có người vượt biên trái phép, mối quan hệ đoàn kết quân dân được củng cố bền chặt, bà con DTTS gắn bó với thôn làng, yên tâm lao động sản xuất.
Với những thành tích đặc biệt xuất sắc trong 50 năm qua, Công ty 72 đã được Đảng, Nhà nước tặng thưởng 1 Huân chương Lao động hạng Nhất; 3 Huân chương Chiến công hạng Nhì, Ba; 1 Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Ba; 1 Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Nhì; 9 cờ thi đua của Chính phủ, Bộ Quốc phòng; Công ty được vinh danh trong chương trình “Vinh quang Việt Nam” lần thứ 9 (năm 2011), đồng chí Đặng Anh Dũng - nguyên Giám đốc Công ty được tôn vinh danh hiệu “Doanh nhân Việt Nam tiêu biểu” năm 2008. Nhiều cán bộ của Công ty trở thành những tướng lĩnh đã và đang giữ các cương vị trọng yếu của Binh đoàn 15 và một số cơ quan, đơn vị khác. Sự cống hiến của các thế hệ cán bộ, chiến sĩ, công nhân viên và người lao động Công ty đóng góp xứng đáng vào việc củng cố an ninh - quốc phòng, phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn chiến lược Tây Nguyên.
